खूप सुंदर आध्यात्मिक चिंतन || ह. भ. प. महेश महाराज शिंदे आढेगावकर || Rang Kirtanacha

किती वेळां जन्मा यावें । नित्य व्हावें फजीत ॥
कोण जाणे कैंचा ठाव । कासयाचा जीव ॥
आयुष्याचा नाहीं नेम । व्यर्थ देह श्रम ॥
तुका म्हणे विठ्ठला । तुजसाठीं वेचला ॥


💡 अभंगाचा अर्थ
या अभंगातून संत तुकाराम महाराज मानवी जन्माची नश्वरता, अनिश्चितता आणि परमेश्वराच्या (विठ्ठलाच्या) भक्तीचे महत्त्व सांगतात.
किती वेळां जन्मा यावें । नित्य व्हावें फजीत ॥


अर्थ: किती वेळा या जगात जन्म घ्यावा आणि दरवेळी जगाच्या (मायावी) गोष्टींमुळे फजित (लज्जित, निराश किंवा दुःखी) व्हावे?


भावार्थ: संतांना या पुनर्जन्माच्या चक्रात अडकून, जन्म घेऊन पुन्हा पुन्हा मायावी दुःखांना सामोरे जाण्याचा कंटाळा आला आहे. जन्म-मृत्यूच्या फेऱ्यातून मुक्तता हवी आहे.
कोण जाणे कैंचा ठाव । कासयाचा जीव ॥
अर्थ: आपण कोण आहोत, कुठून आलो आहोत आणि या जीवाचा नेमका उद्देश काय आहे, हे कोणालाही निश्चितपणे माहीत नाही.


भावार्थ: मनुष्याला स्वतःच्या अस्तित्वाचे आणि जीवनाच्या अंतिम ध्येयाचे ज्ञान नसल्यामुळे तो संभ्रमात आहे.
आयुष्याचा नाहीं नेम । व्यर्थ देह श्रम ॥
अर्थ: मानवी जीवनाचा भरवसा नाही (तो कधीही संपू शकतो). देहासाठी केलेले सर्व श्रम व्यर्थ आहेत.
भावार्थ: शरीर क्षणभंगुर आहे, त्यामुळे केवळ शारीरिक सुखासाठी आणि ऐहिक गोष्टींसाठी केलेली धडपड निरर्थक आहे, कारण मृत्यू अटळ आहे.
तुका म्हणे विठ्ठला । तुजसाठीं वेचला ॥


अर्थ: तुकाराम महाराज म्हणतात, हे विठ्ठला! माझा हा जन्म केवळ तुझ्यासाठी (तुझ्या भक्तीसाठी आणि नामस्मरणासाठी) खर्च झाला पाहिजे.
भावार्थ: या क्षणभंगुर जीवनाचा खरा आणि एकमेव उपयोग म्हणजे परमेश्वराची (विठ्ठलाची) भक्ती करणे आणि त्याच्या चरणी लीन होणे. यामुळेच जन्म-मृत्यूच्या फेऱ्यातून मुक्ती मिळू शकते.


सारांश: संत तुकाराम महाराज या अभंगातून सांगतात की, वारंवार जन्म घेऊन दुःखी होण्याऐवजी आणि व्यर्थ शारीरिक कष्ट करण्याऐवजी, या अनिश्चित आयुष्याचा उपयोग केवळ परमेश्वराच्या भक्तीसाठी करावा, जेणेकरून अंतिम मुक्ती (मोक्ष) मिळेल.
तुम्ही संत तुकाराम महाराजांच्या इतर अभंगांविषयी किंवा त्यांच्या जीवनाबद्दल काही विचारू इच्छिता का?