SYBERIA DOPOWIEDZENIA | Konstanty Podhorski w gorączce złota

Konstanty Podhorski to nietuzinkowa postać. Awanturniczy życiorys, żądza wzbogacenia się i przygody, krótkie wzloty i dłuższe upadki, a wszystko to na barwnym tle relacji amerykańsko-rosyjskich końca XIX wieku. Dzięki niemu do zbiorów MEK trafiło wiele nieoczywistych przedmiotów, w tym amulety.

Czukotka i Alaska – dwa miejsca na krańcach dwóch kontynentów. Pomiędzy nimi Cieśnina Beringa, od ponad 100 lat granica dwóch światów, bufor dzielący Rosję od USA. Jednak nie zawsze tak było…

Czukotka i Alaska na przełomie XIX i XX wieku tętniły życiem, którego rytm wyznaczały gorączka złota oraz mniej lub bardziej legalna, międzykontynentalna „wymiana handlowa”. Na Czukotce krzyżowały się ścieżki Czukczów i Eskimosów Jupik, rosyjskich urzędników, wielorybników oraz poszukiwaczy (nie tylko) złota i różnej maści eksploratorów. Jednym z nich był Konstanty Podhorski, polski hrabia, podróżnik, niespokojny duch szukający w dalekich podróżach ukojenia niespełnionej miłości.

Podhorski fotografował, pisał listy i artykuły dla prasy, kupował i wymieniał towary na wyroby Czukczów i Eskimosów. Był człowiekiem interesu i kolekcjonerem, który snuł plany na przyszłość. I jak to zwykle bywa, życie samo dokończyło scenariusz – Konstanty Podhorski zginął na Alasce, zastrzelony przez zazdrosnego męża swojej ostatniej wybranki.

Po Podhorskim została kolekcja zdjęć, zapisków a przede wszystkim setek różnorodnych obiektów. Część z nich trafiła do Krakowa, inne do Warszawy, część pozostała w rękach rodziny, inne przekazano do muzealnych kolekcji. Mijały lata i dekady, nazwisko Podhorskiego uległo zapomnieniu. W muzealnych zbiorach pozostał po nim czukocki strój, w którym sam się sfotografował, oraz liczne tajemnicze przedmioty Czukczów i Eskimosów z Czukotki i Alaski, które czekały na ponowne odkrycie.

Czym są tajemnicze figurki wyrzeźbione w kłach morsów? Do czego służyły miniaturowe ubranka – modele? Kto grał na Czukotce w piłkę? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć podczas kolejnego wirtualnego spotkania w przestrzeni magazynu studyjnego MEK. Prezentując unikatowe obiekty zgromadzone przez Podhorskiego, spojrzymy „za kulisy” muzealnej wystawy „Syberia. Głosy z Północy”.

Spotkanie prowadzili Andrzej Dybczak oraz Jacek Kukuczka.

O PROJEKCIE:

SYBERIA. DOPOWIEDZENIA
spotkania/historie/tajemnice

Inspiracją dla cyklu są rezultaty badań na ponad 100-letniej kolekcji syberyjskiej MEK, które prowadziliśmy od 2016 roku w miejscach, skąd pochodzą przedmioty do niej należące.

Kolekcję prezentujemy na stronie www.etnomuzeum.eu/syberia wraz ze współczesnym kontekstem w postaci filmów, opowieści i relacji ze spotkań z uczestnikami badań z Kamczatki, Czukotki i Syberii Zachodniej. Główne wątki rozwija wystawa „Syberia. Głosy z Północy”, na którą zapraszamy do końca tego roku. Inne tematy poruszymy w trwającym od kwietnia do listopada cyklu SYBERIA. DOPOWIEDZENIA – podczas rozmów z zaproszonymi gośćmi, wizyt w naszym magazynie studyjnym i spaceru po Krakowie.

Życie kolekcji syberyjskiej trwa i wskazuje na wielość intrygujących powiązań świata ludzi, zwierząt i duchów. Efekty badań pozwalają rozmawiać także o przyszłości relacji człowieka ze zmieniającą się wskutek ludzkich działań przyrodą. Badania etnograficzne często przybierały formę archiwalno-terenowego śledztwa, owocując niezwykłymi odkryciami. Rozpoczynając projekt badawczy nasze muzeum na blisko 4 lata zanurzyło się w rzeczywistość rdzennych narodów Północy, XIX-wiecznych podróżników i zesłańców, muzealników i archiwistów od Pietropawłowska Kamczackiego po Oksford. Efektem prac jest nowa wiedza, nowe pytania i przetarcie ścieżki wiodącej od muzealnych obiektów po antropologiczną interpretację nieoczywistych relacji kształtujących współczesny świat.