İZNİK'TE "İSA TANRI DEĞİLDİR" DİYEN PAPAZ

Rubicon Tarih'e "Katıl" butonuyla üye olup destek vermek için:
   / @rubicontarih  

SÜRYANİLERİN VE YAHUDİLERİN NAMAZLARININ KÖKENİ
   • SÜRYANİLERİN VE YAHUDİLERİN NAMAZLARI...  

EZİDİLERİN MARUL, TAVUS KUŞU VE ŞEYTAN İNANCI
   • EZİDİLERİN MARUL, TAVUS KUŞU VE ŞEYTAN İNANCI  

DUL KADININ ÇOCUKLARININ TOPLANDIĞI MAĞARA
   • DUL KADININ ÇOCUKLARININ TOPLANDIĞI MAĞARA  

BOGOMİL OLDUKLARI İÇİN KATLEDİLEN BOŞNAKLAR
   • BOGOMİL OLDUKLARI İÇİN KATLEDİLEN BOŞNAKLAR  

Kanuni Sultan Süleyman'ın "Tanrı Bir'dir" diyen Protestan Hristiyanları himayesi
   • Kanuni Sultan Süleyman'ın "Tanrı Bir'dir" ...  

Rubicon Tarih, Papa’nın İznik ziyaretinin perde arkası dosyasıyla karşınızda. Bu metinde iki katmanı aynı hikâyeye bağlıyorum: Bugünün İstanbul-İznik hattında yürüyen dinî diplomasi ve 1700 yıl önce aynı coğrafyada şekillenen Birinci İznik Konsili’nin (325) “inanç krizi”.

Güncel katmanda anlatı şu eksene oturuyor: Papa XIV. Leo’nun Türkiye’ye yaptığı ilk yurtdışı ziyaretinin kalbinde ekümenizm, yani Katolik ve Ortodoks gelenekleri arasında diyalog var. İstanbul’da Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’nde Patrik Bartholomeos’la görüşme, 1054’te büyük ayrılıkla kopan bağların “ortak miras” üzerinden onarılması arayışı olarak sunuluyor. Programın omurgası şu: Papa’nın Sultanahmet Camii, Diyanet ve Türkiye Hahambaşılığı gibi duraklarla çok katmanlı bir “barış dili” kurması; ardından İznik’e geçerek Birinci Konsil’in 1700. yılında sembolik bir zirveye yürünmesi.

İznik kısmında, sembolün gücü öne çıkarılıyor: İki liderin birlikte dua etmesi, Konsil’in ve İsa’nın ikonaları önünde mum yakması, İnanç Bildirgesi’nin iki gelenekte okunması (Yunanca-Latince) ve İznik Gölü kıyısındaki bazilika kalıntıları önünde “ortak iman” vurgusu. Bu sahne, seyirciye sadece bir ziyaret değil, geçmişle bugünü birbirine dikişleyen bir hafıza gösterisi olarak aktarılıyor.

Sonra 325’e dönüyorum. İmparator Konstantin, Milano Fermanı (313) sonrasında kiliseyi sarsan ayrışmayı bitirmek için piskoposları İznik’te topluyor. Ana kriz, İsa’nın Tanrı’yla ilişkisi: Arius’un “Oğul’un olmadığı bir zaman vardı” sözüyle özetlenen yaklaşımı, İsa’yı yaratılmış ve Baba’ya tabi görürken; Athanasios ve İznik yanlıları kurtuluş inancının ancak İsa’nın gerçek Tanrı oluşuyla temellenebileceğini savunuyor. Uzlaşma arayışları, tek bir kavrama kilitleniyor: homoousios, yani “Baba ile aynı özden”. Konsil, bu kelimeyle Ariusçu çizgiyi dışarıda bırakan İznik İnanç Bildirgesi’ni şekillendiriyor; anatemalarla “Oğul yaratılmıştır” diyen çizgi mahkûm ediliyor, Arius sürgüne gönderiliyor.

Metin, tartışmanın İznik’te kapanmadığını da vurguluyor: Konstantin sonrası imparatorlar döneminde kamplaşmalar sürüyor, Athanasios defalarca sürgün görüyor, farklı formüller (benzer öz gibi) dolaşıma sokuluyor. 381’de İstanbul’da toplanan II. Konsil İznik’i teyit edip genişletiyor; Kutsal Ruh maddesiyle “İznik-İstanbul” metni nihai forma yaklaşıyor ve bugün kiliselerde okunan ortak metin hâline geliyor. Ardından aynı metnin ileride yeni bir ayrılık başlığına dönüştüğü hatırlatılıyor: Filioque meselesi, 1054’teki kopuşa giden yolda teolojik başlıklardan biri olarak sahnede yerini alıyor.

Metnin finalinde, Aziz Nikolaos’un Arius’a tokat attığı anlatısı “efsane” ihtimaliyle ele alınıyor; fakat tartışmanın hararetini güçlü bir dramatik öğe olarak elde tutuyor. Böylece Papa’nın İznik ziyareti, hem çağdaş ekümenik arayışların vitrini hem de Hristiyanlığın kurucu kırılmalarının sahnesi olarak tek bir dosyada birleşiyor. Vatikan sözcüsü Matteo Bruni’nin “yolculuğun kalbi ekümenik boyut” sözünün altı çiziliyor; plaket, kandil ve ortak okuma gibi detaylarla ziyaretin medya görüntüsü teolojik mirasla aynı kadraja sokuluyor. Bu da güncellik katıyor net.

Rubicon Tarih’in WhatsApp Kanalı’na katılmak için: https://whatsapp.com/channel/0029VaBd...


Rubicon Tarihi instagramdan takip etmek için:   / rubicontarih  

Rubicon Tarihi Tiktok'tan takip etmek için:
  / rubicontarih  

Türk Siyasi Tarihi
Siyasi Tarih
Popüler Tarih
Siyaset
Politika