Tập 7: Tắm nắng

Giải Nobel Y học (hay Sinh lý học và Y khoa) năm 2025 được trao cho Mary E. Brunkow (Viện Sinh học Hệ thống, Seattle, Mỹ), Fred Ramsdell (Sonoma Biotherapeutics, San Francisco, Mỹ) và Shimon Sakaguchi (Đại học Osaka, Nhật Bản) "vì những phát hiện của họ liên quan đến sự dung nạp miễn dịch ngoại vi."
Lý do trao giải chi tiết
Các nhà khoa học này đã khám phá ra cơ chế cách hệ miễn dịch được kiểm soát để tránh tấn công các cơ quan và mô của chính cơ thể. Cụ thể, họ xác định các tế bào T điều hòa (regulatory T cells) như những "người gác cổng" của hệ miễn dịch, giám sát các tế bào miễn dịch khác và đảm bảo sự dung nạp với các mô tự thân, từ đó ngăn ngừa các bệnh tự miễn. Những phát hiện này đã làm sáng tỏ chức năng của hệ miễn dịch và lý do tại sao không phải ai cũng mắc bệnh tự miễn nghiêm trọng. Chúng đã mở ra lĩnh vực dung nạp ngoại vi, dẫn đến các tiến bộ trong điều trị ung thư, bệnh tự miễn và có thể cải thiện cấy ghép thành công hơn, với một số phương pháp điều trị đang trong thử nghiệm lâm sàng.
Tóm tắt đóng góp khoa học

Shimon Sakaguchi (1995): Phát hiện ra một lớp tế bào miễn dịch mới – tế bào T điều hòa – bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tự miễn, thách thức quan điểm trước đó rằng dung nạp miễn dịch chỉ xảy ra qua dung nạp trung tâm (loại bỏ tế bào hại trong tuyến ức).
Mary E. Brunkow và Fred Ramsdell (2001): Giải thích lý do một chủng chuột dễ mắc bệnh tự miễn bằng cách xác định đột biến ở gen Foxp3 (do họ đặt tên). Họ cũng chứng minh đột biến ở gen tương đương ở người gây ra bệnh IPEX – một bệnh tự miễn nghiêm trọng.
Shimon Sakaguchi (2003): Kết nối các phát hiện bằng cách chứng minh gen Foxp3 kiểm soát sự phát triển của tế bào T điều hòa mà ông đã xác định năm 1995. Những tế bào này đảm bảo hệ miễn dịch dung nạp các mô tự thân trong khi chống lại vi khuẩn có thể giống tế bào con người.