Zara Nerededir?

Anadolu Selçuklularının Moğollar tarafından yıkılmasını kesinleştiren Kösedağ Savaşı Zara'da olmuştur (1243). Moğol hakimiyetinden sonra Zara, Eretna ve Kadı Burhanettin devletlerinin idaresinde kalmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Yapılan son araştırmalara göre ilçe ve çevresine ilk olarak Neolitik Dönemi'nde yerleşildiği sanılmaktadır. Zara-Hafik arasındaki höyükte yapılan kazıda Neolitik Dönemi özellikleri gösteren çakmak taşından minik uçlar, el değirmeni taşları ve hayvan kemikleri gibi buluntular çıkmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Şive
Türkçenin Zara ilçesinde kullanılan şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre Sivas, Tokat yöresi ile aynıdır.

Akarsu ve gölleri
Tamamı Türkiye sınırları içinde olan en uzun nehir Kızılırmak, komşu ilçe İmranlı'da doğup, Zara'yı doğudan batıya keser, fakat ilçe merkezinden sonra genişlemeye başlar. Yine Türkiye'nin en uzun nehirlerinden olan Yeşilırmak da Zara ilçesi sınırlarında Kösedağ eteklerinde doğar. Sivas istikametinde olan Tödürge Gölü, Sivas ilinin en büyük gölüdür. Bol tuzlu ve kireçli sularında gümüş ve yayın balığı vardır.[3] Tödürge Gölü dışında başta Kızılçan Gölü olmak üzere bölgede irili ufaklı birçok göl bulunmaktadır. Ayrıca İmranlı ilçesi sınırından doğan Acısu Irmağı, Zara'da Tekke köyü yakınlarında Kızılırmak'a karışır.

Dağları ve yaylaları

Beydağı
Suşehri tarafında Kösedağ 2815 metre irtifa ile en yüksek dağıdır. Diğer yüksek dağlar Beydağ (2.802 m) ve Yılanlı'dır (2200 m).

Şerefiye yolu üzerinde Kurbağa yaylası Sarıpınar gözesi ile bilinir. Kösedağ'da çok sayıda yayla vardır, bazıları Karapınar, Yağlıyurt, Ağmaşat, Paşaçayırı (Nasır), Ortayurt (Nasır), Çukuryurt (Nasır) ve Boyatası yaylalarıdır. Kösedağ'la Zara arasında Çataltepe yaylası vardır. Ayrıca Beydağında da Koççukuru, Kırdo, Sırımlı gibi birçok yayla bulunur.