ลุมพินี

ฯทรงมีพระสติสัมปชัญญะเสด็จลงสู่พระครรภ์พระมารดา ในพระตำหนักของพระเจ้าสุทโธทนมหาราช ในศากยราชตระกูล ทรงมีพระสติสัมปชัญญะอยู่ในพระครรภ์นั้น ๑๐ เดือน
ทรงมีพระสติสัมปชัญญะเสด็จออกจากพระครรภ์ได้ พระอภิชาติที่ลุมพินีวัน
ได้รับการดูแลอย่างดีด้วยการดูแลที่ยิ่งใหญ่ ตั้งต้นแต่จัดพี่เลี้ยงไว้หลายเหล่า ทรงเจริญวัยโดยลำดับ แวดล้อมไปด้วยนักฟ้อนรำ หลายชนิด ในปราสาทสามหลัง เสวยสมบัติดุจเทวดา
ทรงสลดพระทัย เพราะเห็นคนแก่ คนเจ็บ และคนตาย ทรงเห็นโทษในกาม และอานิสงส์ในเนกขัมมะ เพราะญาณแก่กล้า
ในวันที่ราหุลกุมารประสูติ พระองค์มีนายฉันนะเป็นสหาย ทรงกัณฐกอัศวราช เสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ยามเที่ยงคืน ทางประตูที่เหล่าเทวดาเปิดถวาย เสด็จผ่านแคว้นที่มีพระราชาปกครองสามแคว้น ในราตรีนั้นเอง เสด็จถึงฝั่งอโนมานที ทรงรับธงชัยของพระอรหัตที่ฆฏิการมหาพรหมนำมาถวาย ทรงบรรพชาเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยอากัปกิริยาเหมือนพระเถระ ๖๐ พรรษาในขณะนั้นนั่นเอง,
เสด็จถึงกรุงราชคฤห์โดยลำดับด้วยพระอิริยาบถน่าเลื่อมใส เสด็จเที่ยวบิณฑบาตในกรุงราชคฤห์นั้นแล้ว ประทับนั่ง เสวยบิณฑบาตที่เงื้อมเขาปัณฑวะ พระเจ้าพิมพิสารราชาของชาวมคธทรงเชื้อเชิญให้ครองราชสมบัติ (ร่วมกับพระองค์) ทรงปฏิเสธเรื่องนั้น เสด็จไปอารามของท่านภัคควะ ทรงศึกษาลัทธิของท่านภัคควะนั้น จากนั้นทรงศึกษา ลัทธิของท่านอาฬารดาบสและท่านอุทกดาบส ไม่ทรงพอพระทัยลัทธิทั้งหมดนั้น
เสด็จไปยังตำบลอุรุเวลาตามลำดับ ทรงบำเพ็ญทุกกรกิริยาอยู่ ๖ ปีที่ตำบลนั้น ทรงทราบว่าทุกกรกิริยานั้นไม่ทำให้ตรัสรู้อริยธรรมได้ มีพระดำริว่า นี้ไม่ใช่ทางตรัสรู้
ทรงนำอาหารหยาบมาบำรุงกำลังอยู่สองสามวัน ในวันวิสาขบุณมี เสวยโภชนะอย่างประเสริฐ (มธุปายาส) ที่นางสุชาดาถวาย แล้วทรงลอยถาดทองทวนกระแสน้ำในแม่น้ำ (เนรัญชรา) ทรงลงความเห็น ในที่สุดว่า เราจักตรัสรู้ในวันนี้
เวลาเย็นพญากาฬนาคราชสรรเสริญพระคุณ เสด็จขึ้นโพธิมณฑล ผินพระพักตร์ไปยังปาจีนโลกธาตุ ประทับนั่งเหนืออปราชิตบัลลังก์อันเป็นฐานะไม่หวั่นไหว ทรงตั้งความเพียรประกอบด้วยองค์สี่ ทรงกำจัดกองทัพมารได้ในเมื่อพระอาทิตย์ยังไม่ทันอัสดงคตเลย ปฐมยาม ทรงบรรลุปุพเพนิวาสานุสสติญาณ
มัชฌิมยามทรงบรรลุทิพยจักษุญาณ (จุตูปปาตญาณ)
ปัจฉิมยามทรงหยั่งญาณลงในปฏิจจสมุปบาท พิจารณาปัจจยาการ ทั้งอนุโลมและปฏิโลม เจริญวิปัสสนา
ทรงบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ อันไม่สาธารณ์แก่ผู้อื่น ที่พระพุทธเจ้าทั้งปวงบรรลุกันแล้ว
ทรงเข้าผลสมาบัติ มีพระนิพพานเป็นอารมณ์ เป็นเวลา ๗ วัน ที่โพธิมณฑลนั้นแหละ ทรงให้เวลาล่วงไปที่โพธิมณฑลนั่นเอง อีกหลายสัปดาห์โดยนัยนั้นแล เสวยโภชนะคลุกน้ำผึ้งที่โคนต้นราชายตนะไม้เกิด ประทัปนั่งที่โคนต้นอชปาลนิโครธอีก ทรงพิจารณาความที่ธรรมเป็นเรื่องลึกซึ้งตามธรรมดา
ท้าวมหาพรหมมาอาราธนาในเมื่อพระองค์มีพระทัยน้อมไปเพื่อความขวนขวายน้อย (คิดจะไม่สอน) ทรงตรวจดูโลกด้วยพุทธจักษุ ทรงเห็นเหล่าสัตว์ชนิดมีอินทรีย์แก่กล้าก็มี มีอินทรีย์อ่อนก็มี เป็นต้น ทรงทำปฏิญญากับท้าวมหาพรหม ที่จะแสดงธรรมฯ

ด้านล่างมีลำธารยาว โอบล้อมเทือกเขา
ทิวขาวยาวโอบล้อมจอมมงกุฏสวรรค์
ดั่งเพ็ชรนิลจินดา ประดับยอดวิมาน
สูงเสียดสวรรค์ คือยอดเขาหิมาลัย

ด้านล่างเป็นที่ราบรมรื่นพนาวัลย์
คือลุมพินีสถาน วิมานวิเศษสมัย
เป็นที่ประสูติ จุติจากสวรรค์คาลัย
ยังสว่างไสวด้วยแสงธรรมนำทาง

หญิงสาวทาเท้าสีกุหลาบ เหมือนครั้งก่อน
ก่อนนั้นพระองค์เสวยสมบัติ ในประสาท ๓ หลัง
มีนักฟ้อนรำ บำเรอ ดั่งเทพยดา ในเวียงวัง
ครั้งเห็นคนแก่ เจ็บ ตาย ทิ้งสุขวิมานในกาม

เรียนอรูปฌาน๔ วิชาสูงสุด ทุกสิ่งอย่าง
แต่ไม่ใช่ทางออกไปจากภพทั้งสาม
พิจารณาปัจจัย เห็นปฏิจจสมุปันธรรม
ตรัสรู้ สิ่งอาศัยกันเกิดขึ้นไม่ใช่ตัวตน

เป็นอสาธารณญาณที่ไม่รู้ได้ทั่วไป
ไม่ขวนขวายที่จะสอน คนพาลยากจะหลุดพ้น
ยากที่จะรู้ปฏิจจสมุปบาท ว่างจากตัวตน
ไม่มีคนหรือสัตว์ในขันธ์๕ ที่เกิดขึ้นดับไป

หิมาลัยสูงตระหง่านอลังการดั่งแสงเพ็ชร
เกล็ดหิมะไหลลงสู่คงคานที ที่รินไหล
กฏปฏิจจสมุปบาท ยังไม่เคยหายไป
สิ่งอาศัยกันเกิดขึ้น ยังสว่างไสวในทุกกาล

หญิงสาวทาท้าวสีกุหลาบ สะดุดตา
ห่มผ้าส่าหรีสีแดง ดั่งมาจากแดนสวรรค์
จุดธูปบูชาลุมพินี ดั่งสวรรค์จุดดาวพราวรัตติกาล
อธิษฐานให้โลกมนุษย์ พบสันติในใจ

ที่ประสูติของพระพุทธองค์ อยู่ตรงลุมพินี
หรือที่นี้จะเกิดพิพิธภันฑ์สันติภาพในโลกได้
เหมือนการประสูติอีกครั้ง เพื่อนำโลกพ้นภัย
เห็นสันติในใจ ไม่มีใครในขันธ์๕ คือพระนิพพาน

หลวงพ่ออำนาจ โอภาโส
26 พฤศจิกายน 2568.