Kaman Höyükleri ve 5000 Yıllık Tarih

Anadolu medeniyetlerin buluştuğu yeşerdiği ve bir çoğunun son bulduğu bir yerdir. Özellikle Kızılırmak yayı içinde yer alan Kırşehir ve kaman stratajik bir merkezi konumdadır.

binlerce yıl dolmuş boşalmış imar edilmiş arkasından harap olmuş yüzlerce yerleşim yeri vardır. Yer altı şehirleri höyükler virane olmuş köy kalıntılarına kırşehirin her yerinde raslamak mümkün. Böyle tarihi bir zenginliğe dünyanın hiçbir yerinde karşılaşmak mümkün değil.
Bunun en önemli nedenlerinden biri tabi ki coğrafi konumudur. Bu nedenle de kaman Kırşehir tarihi ipek yolu güzergahı üzerindedir. Her ne kadar coğrafya iklim ve verimli topraklar yerleşimi direk olarak etkilese de matamatiksel ve fiziki olarak dünyanın merkezinin Kırşehir olmasında da bence bunun etkisi var.
1973 yılında Amerikada bir fizikçi , dijital bir bilgisayardan yardım alarak Dünya'nın coğrafi merkezini 39°00′K 34°00′D olarak hesaplamıştır. Bu da , Kırşehir-Aksaray sınırının Aksaray tarafında kalan bir koordinattır. Kızılırmağı hemen kuzeyinde hirfanlı barajının başlangıcında Sarıyahşi ile Kırşehir arasında kalan bir bölge.
Nitekim sadece kırşehirde 72 tane höyük olması muazzam bir yerleşik hayatın ve medeniyetin izlerini kanıtlar.

1993 lerde Japonlar bu duruma ilgisiz kalmamış Çağırgan yakınlarındaki Kale höyükte arkeolojik araştırmalara başlamışlar 5000 yıllık yörenin tarihine ışık tutmuşlardır.
Buna göre tunç çağında yerleşik düzen başlamış Hititler asurlar frigler helenestik dönem ve roma imparatorlu dönemi görmüş son olarak Osmanlı imparatorlu bu yerlerde varlık göstermiş eser bırakmışlardır.
21 yüzyılda da bizler bu kadim topraklarda misafir olarak duruyoruz. Kamanda irili ufakli 21 höyük vardır. Nerdeyse her köy de düz ovalarda su kaynağına yakın yerlerde bu höyüklerden görmek mümkün En büyük höyüklerden birisi de Yeniyapanda ki höyüktür. Yeniyapan daki höyüğün Çağırgandaki Kale Höyükle yer altı bağlantısının olduğu söylenmektedir. Düz bir ovada yer alan bu iki höyük Kızılırmağı besleyen ana ırmaklardan birisi olan delice ırmağının kılcal damarları olan derelere yakın verimli ovalarda kurulmuşlardır.

Yeniyapan höyüğünün etrafı da yerleşim yerleriyle doludur. Bu alandan çıkan taşlarla Yeniyapan köyü inşa edilmiş bir çoğuda tarladan toplanarak derelere ve tarla kenarlarına biriktirilmiştir. Yüzyıllardır bu tarlalardan irili ufaklı tonlarca taş çıkmıştır. Buda buraların yüz yıllar önce çok önemli bir yerleşim yeri olduğunu kanıtlamaktadır.
Bu civarda bitki floryası olarakta çeşitlilik gösterir. Koyunlarını otlatan çobanlar höyük mevkinde temkinli davranırlar zira burdaki otların bir çoğu zehirli olduğu için koyunları genelde zehirlerler.
Höyüğün batı kısmında demir cüruflarına sıklıkla rastlanır. Genelinde ise çanak çömlek ve seramik parçalarına rastlanır. Parçalanmış sütünlar sütün başları işlenmiş mermer taşlar da sıklıkla karşılaşılan tarihi eserlerdir.
Bu topraklar Mezopotamya çukurava amik ovası kadarzengin olmasa da bir geçiş güzergahı olması buradan bir çok medeniyetin gelip geçmesini sağlamıştır.