Âşık Devrani - Vefasız Yar Bana Gel Diye Yazmış

Vefasız yar bana gel diye yazmış
Gelemem sevdiğim yaz olmayınca
Sökün ayı gelsin karlar erisin
Yollar kubarlanıp toz olmayınca

İcracı - Âşık İzzet Savaş

***

Âşık Devrani ~ Şarkışla/Emlek Hüyük Köyü

Asıl adı Hasan Tutal’dır. 1928 yılında Şarkışla’nın Emlek yöresi Hüyük köyünde doğmuştur. Soyu, baba tarafından Horasan’dan gelme Şeyh Merzuban-ı Veli’ye dayanır. Ferhat ve Kibar’ın oğludur. Babası, 1924 yılında, Zara’nın Tekke köyünden gelip doğduğu köy olan Hüyük’e yerleşmiştir. Küçük yaşlarda babasını, 1959 yılında da annesini kaybetmiştir. Çocukluğu yoksullukla geçmiştir. Ailesine yardım için komşu köylerde çobanlık yapmıştır. Köyünde okul olmadığı için okula da gidememiştir.

Beserek dağının gülleri açsın
Türkmen güzelleri seyrana çıksın
Derelerden boz bulanık sel aksın
Göllerde ötüşen kaz olmayınca

Okuma yazmayı askerlik yaptığı Sarıkamış’ta öğrenmiştir. Yaşı, nüfusta büyük yazıldığı için askere dört yıl erken gitmiştir. 1945 Şubatında Sarıkamış’ta askerken, şiddetli derecede böbreklerinden rahatsızlanıp ameliyat geçirmiş, doktorlar böbreğinin birini almak mecburiyetinde kalmıştır. Ameliyat sonrasında altı ay Sivas’ta hava değişimine gönderilmiş, bu süre sonunda kıtası değiştirilmiş Samsun 90. Piyade Alayına sevk edilmiştir. Ancak burada da rahatsızlanınca kendisine çürük raporu verilip terhis edilmiştir. 1953’te Yeter Hanım’la evlenmiş bu evlilikten bir oğlu, dört kızı olmuştur. 20 Şubat 1993’te Ankara’da vefat etmiştir.

Berciler becensin dizilsin yola
Güller açsın bülbül başlasın zara
Benden selam söyleyin o nazlı yare
Bakmasın yollara güz olmayınca

Şiire 1945’te böbreğinin birinin alınmasından sonra başlamıştır. 1947’de de sazı çalmasını öğrenmiştir. Birlikte olduğu ustalardan Hasan Yüzbaşıoğlu, Âşık Veysel, Ali İzzet Özkan ve İzzat Savaş’ın şiir tekniğini ilerletmesinde büyük rolü olmuştur. Aynı zamanda iyi bir saz ustası olan Devranî, yıllarca köy köy, şehir şehir dolaşıp âşıklık sanatını icra etmiştir. Bununla da kalmayarak 1975 yılından itibaren Almanya, Avusturya, Yugoslavya, Hollanda, Irak, İran, Suriye gibi ülkelerde de programlar yapmıştır.

Güversin çimenler yeşersin dağlar
Kuşlar cıvıldasın açılsın bağlar
Devrani derdini kimlere söyler
Ellerde alışkın saz olmayınca

Şiir tekniği güçlü olup başka sosyal problemler olmak hemen her konuda şiiri vardır. Defalarca ödüller almıştır. Şiirlerini ihtiva eden dört kitabı çıkmıştır. Dergâha Varış (1963), Uyanalım (1968), Gerçek Ozan Susmaz (1969 ve 1974), Yırtık Aba (1991).

Kaynak: Emlek Hüyüklüler Sosyal Dayanışma ve Kültür Derneği (Hacı Yetkin)
Kaynak: Celal Işıldak (Değerli araştırmacı Amerika´da yaşamaktadır ve aynı zaman Emlek Hüyük köylüm olarak bu çekimi asırlar öncesi özel kayıda geçirmiştir. Bu değerli görsel için ayrıca teşekkür ederim.)