Zbójcy dawnej Polski. Czy Janosik istniał naprawdę, gdzie grasował i jak skończył? [lektor PL]

Moim partnerem w tym odcinku jest internetowa gra wojenna World of Warships. Szczegóły: https://wo.ws/historiajakiejnieznacie

Rzeczpospolita w XVII i XVIII wieku i jej pogranicza miały miejsca, gdzie prawo i król nie sięgały — południe kraju, gdzie w cieniu Tatr, Beskidów i Karpat, narodził się świat zbójnictwa. Był on zupełnie inny od świata zwykłych rabusiów nizinnych, którzy okazjonalnie napadali na przejezdnych i obcych. Górscy przestępcy, inaczej niż nizinni bandyci, cieszyli się paradoksalnie olbrzymią estymą wśród ludzi. Śpiewano o nich legendy, traktowano jako lokalnych Robin Hoodów.

Zjawisko to było czymś więcej niż zwykłym rabunkiem — stanowiło formę przestępczości zorganizowanej, zanim ktokolwiek użył tego określenia. Górscy bandyci działali też w zupełnie inny sposób niż rabusie na traktach. Tamci organizowali się często ad hoc, napadali chaotycznie, a przede wszystkim nie byli związani braterstwem krwi. Tymczasem od Moraw po Spisz działały zbrojne drużyny, które przypominały wojskowe kompanie, miały hierarchię, strukturę oraz przywódców. A przede wszystkim nie były to grupy złożone z przypadkowych ludzi ani bandy desperatów, lecz zwarte towarzystwa — „bursy”, jak je zwano. Były one kierowane przez hersztów i składały się z bitnych górali, którzy umieli walczyć, zabijać i znikać bez śladu. Co ważne, wielu z nich wiodło podwójne życie: w dzień byli pasterzami, rzemieślnikami, gospodarzami i ojcami rodzin; w nocy stawali się rabusiami i mordercami. Góral w tygodniu orał ziemię, chodził w niedzielę do kościoła, a raz na jakiś czas ruszał na łup. Dziś jednym z najsłynniejszych, których kojarzymy, był Juraj Jánošík. Później o nim opowiemy, bo choć utożsamiany z naszym Podhalem i uwieczniony w słynnym serialu ma jednak pomnik na Słowacji w miejscowości Terchova w Małej Fatrze. Janosik nie był wyjątkowy, był jednym z wielu hersztów i harnasiów pustoszących pogranicze polsko-węgierskie na przełomie XVII i XVIII wieku. Jego legenda, podsycona przez ludową wyobraźnię, przykryła gęstą sieć krwi, rabunków i zdrad.

JAK WSPIERAĆ KANAŁ:
👉 na YouTube:    / @historiajakiejnieznacie  
👉 na Patronite: https://patronite.pl/Historiajakiejni...
☕️ lub poprzez jednorazowy blik o niewielkiej kwocie na https://suppi.pl/historia