İlkokulda Akıcı Okumayı Nasıl Sağlarız?

İLKOKULDA AKICI OKUMAYI NASIL SAĞLARIZ

İlkokulda Akıcı Okumayı Nasıl Sağlarız?
Çoğu kişi bunu daha fazla okuyarak sağlayabileceğini düşünür. Daha fazla okuma yaparak
belli oranda akıcılık sağlanır ancak hedefimiz akıcı okuma ise temelde yapmamız gereken
çocuğumuzun okuma problemi olup olmadığının tespit edilmesidir.
Okuma problemi ne demektir?
Kelimeleri atlamak, yutmak, ekleme yaparak okumak, nefes nefese okumak, cümle sonunda
durmamak, virgülde durmamak, kelimeyi tanımamak, hecelemek ya da heceleyememek
problemlerden bazıları. Okuma problemi olan çocuğun akıcı okuması beklenemez. Öncelikle
yapacağımız şey okuma problemini ortadan kaldırmaktır.
Bunun için DOKY eğitimimiz var (doğru okuma - doğru anlama). Mevcut okuma
problemlerini ortadan kaldırıldıktan sonra mental bir problem ya da disleksi gibi durumlar
yoksa çok kısa sürede okuma problemleri aşılabilir. Burada önemli bir nokta var; kelime
hazinesi yeterliliği. Bunun için öğrencilerin düzenli ve sürekli okuması gerekiyor. DOKY
eğitimi HAKE’nin patentli eğitimidir. 4 kur; her kur 24 ders saatliktir. Öğrenci ihtiyacına
bağlı olarak 2, 3 ya da 4 kur alabilir. 4 kur olması durumu çok nadirdir. 2 kur ise temelde
yeterli olmaktadır. Çok az öğrenci 1 kurda okuma problemlerini halledebilir.
Akıcı okumayı nasıl sağlayacağız?
Çok basit bir yöntemi var. 3-4, 4-5, 5-6 kanunu/kuralı diyerek bunu tanımlıyorum. Öğrenciler
için daha erken sınıflarda (bazen üst sınıflarda da okuma problemi olabilir) seviyesinde bir
metnin bir paragrafını, 3-4 sözcüklü, 3-4 cümleli olarak 3-4 kez okuması ya da 4-5 sözcüklü,
4-5 cümleli olarak 4-5 kez okuması. Sözcükler görseldir, resimdir. Çocuk onu her
gördüğünde tekrar tekrar beynine kazır. Burada iki önemli kazanım var. Bir tanesi
‘’özgüven’’ yani evet yapabiliyorum hissinin gelmesidir. Her defasında biraz daha hızlı, biraz
daha akıcı okur ve biraz daha özgüveni yerine gelmektedir. Akıcı okuyana dek bir müddet bu
çalışmayı sürdürmek gerekiyor. Bunu yaptıkça öğrencinin akıcı okuması da gelişecektir.
Öğrenci akıcı okumaya geçtikten sonra önemli bir nokta daha var, bir adım geriden başlamak.
Örneğin 4.sınıf öğrencisi henüz akıcı okuyamıyor. Genellikle daha erken sınıflarda akıcı
okuma problemi oluşmuş olabilir; 1.sınıf, 2.sınıf, 3.sınıf gibi... Ancak diyelim ki geç
dönemlerde geldi. O zaman artık biraz daha disiplin. Okuma problemleri genelde sürecin iyi
yönetilmemesinden kaynaklı gerçekleşir. Mental problemden kaynaklı olanlar çok nadirdir.
Diyelim ki 4.sınıfa geldi, doğrudan 4.sınıf problemleri ile değil bir adım önünden başlarsak
çocuğun anlaması daha kolay olacaktır ve özgüven kazanacaktır. Çocukta bu motivasyon
olmalı. Bu hissiyatı vermeliyiz ki çocuk heveslensin ve okusun. Diğer türlü en ağırından
başlarsak ben yapamam bilinci oluşabilir.

Yanlış okuduğu zaman yalnız sözel değil beden dili ile de çocuğu demoralize etmemek,
psikolojik olarak yetersizlik hissi vermemek gerekir. Aksine motive edilmesi lazımdır.
Birde çocuğun hazır bulunuşluğu önemli. Biz istediğimiz zaman değil çocuk istediği zaman.
Çünkü alıcı olan çocuktur. Ebeveyn çocuk ile konuşurken randevulaşmalı. Ona saygı
duyduğunuzu göstermelisiniz. Onun zamanı, onun öğrenmesi ve hangi materyali okumak
istediği, ne kadar okumak istediği önemlidir.
Akıcı okumayı sağlayan sütun okuma ve blok okuma vardır. Örneğin bir paragrafta geçen
zorlu sözcüklerin yukarıdan aşağıya 8 tanesini yazdık (bilgisayardan çıktı alabilirsiniz).
Diğerini bir daha 8-9 tane yazdınız ve yanına bir diğer 3 tane sütun yaptınız. Yukarıdan
aşağıya sadece sözcük okutursunuz (kolon okumalar). Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan
yukarıya doğru okuyacak yani tekrar etmiş olacak. 2.sütuna ve ardından 3. sütuna geçilecek.
Öğrenilmesi istenen sözcükler sütuna alınmalı. Metni okuttuğunuzda çocuk aşina olduğu
sözcüklerle karşılaşınca rahatlıkla okuyabilecek. Uygulayıcının sabrı, çocuğa yönelik tavır ve
tutumu, uygulama süreci çok önemlidir. Bunu 2-3 defa yaptırarak bir oyun gibi
gerçekleştirmelisiniz. Asla yarış gibi değil. Çünkü süreç yönetimi çok önemlidir.
Psikologlar en yakınlarına hizmet veremezler. Bizim en fazla öğrencimiz, öğretmen
çocuklarıdır… Çok ilginç çünkü çocuk anne-babayı, anne-baba olarak görmek istiyor. Bir
öğretici rolünde değil. Bu bakımdan mümkünse eğer başka bir öğretici ile kesinlikle çok daha
hızlı yol alabilir. Öğretici de yüzlerce öğrencide deneyimlediği için nereye temas ederek çok
çabuk ilerleyeceğini görecek.
Ebeveynlerin kendim yaparım düşüncesi var ama bu okuma öyle bir şeydir ki temeline ne
atarsanız ömür boyu öyle gidecek. Temelden işi sıkı tutarsanız çocuğunuz ömür boyu o
şekilde ilerler. Yani her okuduğunda ya kötü duygularla okuyacak ya da o temelde aldığı
sıcak, güzel, güvenli ve keyifli duygularla okumasını devam ettirerek akıcı okuyacaktır.