Simeon ten Holt - Horizon

Simeon ten Holt (1923-2012)

Horizon : voor toetsinstrumenten (1983-1985)

Het Rondane Kwartet


Program note (Dutch): De muziek van Horizon kan worden opgevat als een partituur die, samengesteld uit vier partijen, het beste door bijvoorbeeld vier pianisten kan worden uitgevoerd. Het feit dat er tot op heden steeds groepen van vier (of vijf) pianisten waren die zich, behalve voor Canto ostinato en Lemniscaat, ook voor Horizon hebben ingezet, versterkt die indruk. (Daar is op zichzelf niets tegen). Maar wij willen er hier nogmaals op wijzen dat er, desondanks, ook met Horizon sprake is van een muziek die naar haar aard en structuur bepaalde aspecten ter keuze laat, waaronder bijvoorbeeld het aantal spelers en het soort toetsinstrumenten. In plaats van over partijen spreken wij liever over 'lagen', over texturen. Iedere laag heeft voor zich een consequente 'eigen', dubbelzinnige of meerduidige karakteristiek, die binnenshuis de opvatting-zó niet meer bestaansrecht geeft dan de opvatting-zús. Een diversiteit die haar uitdrukking kan vinden in bijvoorbeeld het delen van eenzelfde laag door meerdere spelers. Ook als het stuk door vier pianisten wordt uitgevoerd en men zich aan de gesuggereerde rolverdeling en voorgeschreven noten houdt, blijft er een belangrijke marge aan 'partijonafhankelijke' speelruimte. Het is onder andere de herhalingsprocedure die maakt dat het nemen van zelfstandige beslissingen door de uitvoerenden onvermijdelijk is. Ook Horizon noemen wij 'werk in uitvoering', een open scenario waarin taken onder de spelers naar believen (regie?) kunnen worden verdeeld en afgewisseld. Men dient te beslissen over a) het aantal herhalingen, - b) het combineren van lagen, de al of niet geleidelijke opbouw van elementen (cumulatie), - c) het al of niet onderbreken of hervatten van deelname, - d) het reliëf geven aan functie en - zij het binnen de gegeven stijl - het 'buiten het boekje' gaan, - e) de dynamiek; men zal slechts een enkele keer in de partituur dynamische aanwijzingen aantreffen. Aanbevolen wordt een vorm van zogenaamde registerdynamiek (althans daar waar geen
aanwijzingen staan). Gewaarschuwd moet worden voor 'te luid'. Als men elkaar niet meer kan horen, dan is er muzikaal en sociaal iets niet in de haak. Horizon speelt zich af in het gebied dat ligt tussen de zogenaamde geïmproviseerde en genoteerde muziek. Wij hebben weliswaar te doen met een partituur en voorgeschreven noten, maar dat betekent niet dat de speler alleen iets te doen heeft als er noten staan, of zwijgt als er niets voorgeschreven is. Het zal nogal eens voorkomen, dat er gezwegen wordt als er noten staan, dat er gespeeld moet worden als er geen noten staan. - SIMEON TEN HOLT

Simeon ten Holt was a Dutch composer and pianist. His first piano works reveal the influence of his piano and theory teacher the composer Jakob van Domselaer (1890–1960), who had attempted to translate into piano music the ideas of the painter Piet Mondriaan. In 1949 ten Holt went to Paris and studied with Honegger and Milhaud at the Ecole Normale. He returned to Bergen in 1954 and embarked on his own journey as a composer with his 20 Bagatelles for piano. In the 1950s he sought to escape tonality with the simultaneous use of complementary keys in a tritonal relationship, a technique culminating in the Diagonaalmuziek for strings (1958). The Cycle to Madness for piano (1961–1962) forms the transition to a serialistic period, the results of which can be heard in ..A/.TA-LON (1966–1968), a music theatre piece for mezzosoprano and 36 instrumentalists, where both the notes and the self-invented syllables are conceived as if produced by a computer. He worked at the Institute for Sonology at the University of Utrecht (1969–1975) focusing on electronic sound sources, producing several pieces of electronic music. Although still an advocate of structuralism and atonality in the 1970s, Holt also did the groundwork for the return of tonality in his music.
Canto ostinato for one or more keyboard instruments (1976–1979) is his major breakthrough as a composer. It consists of repetitive music in which the performers follow their own route choosing the so-called ‘drift parts’ they prefer. The musicians are given the task of determining the total length and the number of repetitions in any performance. Ever since the première of Canto ostinato ten Holt has continued to create this kind of living musical organism, each performance of which produces new sound combinations.