TEVHİD VE NÜBÜVVET SEMPOZYUMU I. OTURUM

İslam Medeniyet Birikimi İnsanlık İçin Ne İfade Eder?
İslam medeniyet birikimi ve mükteseb aklının insanlık için ne ifade ettiği sorusu, tarihî ve sistematik cihetten müzakere edilebilir. Tarih boyunca Müslümanlar diğer medeniyetlerin birikiminden istifade ettikleri gibi, Müslümanların birikimi de bütün insanlığın istifade ettiği bir tecrübe olarak dünya tarihi anlatılarının vazgeçilmez bir boyutuna karşılık gelir. Müslümanların diğer medeniyetlerin birikiminden istifade etmeleri ve aynı şekilde başka din ve kültür mensuplarının İslam medeniyet birikiminden faydalanmaları, Müslümanların inanç ve davranış düzenlerinin böyle bir etkileşime imkân tanımasından kaynaklanmaktadır.

Müslümanlar, Müslümanlıklarından vazgeçmeden başka din ve medeniyet mensuplarının tecrübelerinden istifade edebiliyorlarsa, bu durum onların inanç ve amel ilkelerinin buna kabil olmasını gerektirir. Benzer şekilde, Müslümanların hayatlarında ortaya çıkan müktesebat/mükteseb akılları da başka din ve kültür mensuplarının kendi inançlarından vazgeçmeden bu müktesebattan/mükteseb akıldan istifade etme imkânını taşımaktadır/taşıyor olmalıdır.

Bu imkânın zemini, ilahî mesajın mübelliği ve mübeyyininin bir peygamber, yani vahiy alan bir insan olması ve bu peygamberin temayüz ettiği özelliğin de güzel ahlakı tamamlama ve üsve-i hasene olmasıyla doğrudan alakalıdır. Peygamber, bu özelliği ile tam insan, “el-insânu’l-kâmil” olmaktadır.

Diğer taraftan, İslam inancının temellerinden biri olan peygamberlere iman, bütün insanlığın inanç ve amel esaslarının zemininde peygamberlerin tebliği olduğu varsayımını dikkate almayı gerektirir. Bu durum, ayrıca, insanlığın kültüründe karşılıklı istifadeyi mümkün kılan zeminin, tarih boyunca insanlığa gönderilen peygamberlerin tebliğlerindeki müşterek cihet olduğu varsayımını da dikkate almayı iktiza etmektedir.

Nübüvvet, sadece Müslümanların bilgi ve amel düzeninin esasını teşkil etmekle kalmaz; aslında, bütün insanlığın hayatına hükmeden bilgi ve amel ilkeleri, tür olarak insanlığın muhafazasını maksat olarak takip eden nebilerin tebliğlerinin, toplumların sem‘iyyâtı içinde nakledilerek marufa esas teşkil etmesiyle, insanların hayatlarında şu veya bu formda yer bulmakta ve insanlığın geri kalanının hayatında da şu veya bu formda etkin olmaktadır. İşte bu iştirak ciheti, Müslümanların gayrimüslimlerle ifade ve istifade ilişkisinin imkânını ortaya çıkarmakta; bu sayede Müslümanların bilgileri ve amelleri, doğrudan Müslüman olmayan toplumlar için de istifadeye konu olabilmektedir.

Meselenin sistematik ciheti, İslam inancının makuliyeti kadar ameli ilkelerinin de insan fıtratına muvafık olmasıyla alakalıdır. Yeryüzünde mevcut olan her insan, yeryüzünün her yerinde ve insanlık tarihinin her döneminde, sahip olduğu imkânları kullanmada herhangi bir engelle karşılaşmadan Müslüman olarak yaşayabilir. Müslümanlık, insanların imkânlarını kullanmalarını engellemeyip onları sadece tanzim ederek, bu imkânları birbirleriyle irtibat halinde ve itidale riayet ederek kullanmalarını temin eder; böylece yeni imkânlara kavuşmalarını ve bu imkânları kullanmalarının tanzimini sağlar. Bu durum, Müslümanların birikimini/mükteseb aklını bütün insanlık için anlaşılabilir, kabul edilebilir ve istifade edilebilir kılmaktadır.


Oturum Başkanı: Prof. Dr. Semih Ceyhan
Konuşmacı: Prof. Dr. Tahsin Görgün
Müzakereci: Doç. Dr. Zahit Atçıl
Müzakereci: Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu

00:00 Giriş
00:09 I. Oturum Açılış Konuşması - Enes Ergür
00:50 I. Oturum
İslam Medeniyet Birikimi
İnsanlık İçin Ne İfade Eder?
Konuşmacı: Prof. Dr. Tahsin Görgün
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Semih Ceyhan
Müzakereci: Doç. Dr. Zahit Atçıl
Müzakereci: Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu
01:11:45 Kapanış