သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊သမ္မာဒိဋ္ဌိတို့ကွားခြားချက်

၁။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ (Sakkāya-diṭṭhi)
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ကို ပိုင်းခြားစိတ်ဖြာလျှင် သက္ကာယ နှင့် ဒိဋ္ဌိ ဟူ၍ စကားလုံးနှစ်ခု တွေ့ရပါသည်။
သက္ကာယ (Sat+Kāya) ဆိုသည်မှာ "ဟုတ်မှန်သော အပေါင်းအစု၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော အပေါင်းအစု" ဟု အနက်ရသည်။ ဤနေရာတွင် မည်သည့်အပေါင်းအစုကို ဆိုလိုသနည်းဟူမူ ရုပ်နှင့် နာမ်ဓမ္မတို့၏ အပေါင်းအစုဖြစ်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး (ရူပက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၊ သညာက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓာ) ကို ဆိုလိုပါသည်။
ဒိဋ္ဌိ (Diṭṭhi) ဆိုသည်မှာ "အယူမှားခြင်း၊ အမြင်မှားခြင်း" ဟု အနက်ရသည်။
အဓိပ္ပာယ် - ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး အစုအဝေးဖြစ်သည့် ရုပ်နာမ်ဓမ္မတို့ကို "ငါ၊ ငါ့ဟာ၊ ငါ့အတ္တ" ဟု စွဲလမ်းယူမှတ်ခြင်းသည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ပါသည်။
ဤဒိဋ္ဌိသည် ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်၌ တပည့်သားများ စတင်ပယ်ခွာရမည့် အခြေခံ အယူမှားတစ်ခုဖြစ်ပြီး ပုထုဇဉ်အားလုံးတွင် ရှိနေသည်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိသည် သတ္တဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တ ဟူ၍ အမြဲတည်မြဲသော အရာတစ်ခုကို အနှစ်သာရရှိသည်ဟု မှားယွင်းယူဆခြင်းဖြစ်သောကြောင့် ဤဒိဋ္ဌိကို ပယ်ခွာနိုင်လျှင် သောတာပန် ဖြစ်ပါသည်။

၂။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (Micchā-diṭṭhi)
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကို ပိုင်းခြားစိတ်ဖြာလျှင် မိစ္ဆာ နှင့် ဒိဋ္ဌိ ဟူ၍ စကားလုံးနှစ်ခု တွေ့ရပါသည်။
မိစ္ဆာ (Micchā) ဆိုသည်မှာ "မမှန်သော၊ မှားယွင်းသော" ဟု အနက်ရသည်။
ဒိဋ္ဌိ (Diṭṭhi) ဆိုသည်မှာ "အယူ၊ အမြင်" ဟု အနက်ရသည်။
အဓိပ္ပာယ် - မမှန်သော၊ မှားယွင်းသော အယူအဆ အားလုံးကို မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပါသည်။ သို့သော် အဘိဓမ္မာနှင့် ကျမ်းဂန်လာအရ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို ကံနှင့် ကံ၏အကျိုး (ကမ္မဿကတာ) ကို ငြင်းပယ်သော အယူအဆများအားလုံးကို အဓိကအားဖြင့် ဆိုလိုပါသည်။
အဓိက မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိများ (ဝတ္ထု ၁၀ ပါး) - အဘိဓမ္မာလာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသည် ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံတို့၏ အကျိုးပေးခြင်း မရှိဟု ယူဆခြင်း၊ ဒါန၊ သီလ အကျိုးမရှိဟု ယူဆခြင်း၊ ယခုဘဝမှ နောက်ဘဝ မရှိဟု ယူဆခြင်း၊ ဘုရား၊ ရဟန္တာ မရှိဟု ယူဆခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိနှင့် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကွာခြားချက်
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ သည် အခိုက်အတန့် ဖြစ်ပျက်နေသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မအပေါင်းအစု (ခန္ဓာငါးပါး) ကို အတ္တ (ငါ၊ ငါ့ဟာ) ဟု အမြစ်တွယ်၍ မှားယွင်းယူဆခြင်းဖြစ်သည်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သည် အထူးသဖြင့် ကံ၊ ကံ၏အကျိုး ကို လုံးဝဥဿုံ ငြင်းပယ်သော အယူအဆများဖြစ်ပြီး (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အပါအဝင်) မှားယွင်းသော အယူအဆအပေါင်းအစုကို လည်း ဆိုလိုသည်။
မှတ်ချက် - သက္ကာယဒိဋ္ဌိသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၏ အမျိုးအစား (ဒိဋ္ဌိနှစ်ဆယ်) ထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် အဘိဓမ္မာလာ ဒိဋ္ဌိစိတ်၌ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသည် ကံ၊ ကံ၏အကျိုးကို ငြင်းပယ်ခြင်း (နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ) အနေဖြင့် ပါဝင်ပြီး သက္ကာယဒိဋ္ဌိသည် ခန္ဓာကို အတ္တဟု စွဲလမ်းခြင်း (အတ္တဒိဋ္ဌိ) အနေဖြင့် ထင်ရှားသည်။

၃။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ (Sammā-diṭṭhi)
သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကို ပိုင်းခြားစိတ်ဖြာလျှင် သမ္မာ နှင့် ဒိဋ္ဌိ ဟူ၍ စကားလုံးနှစ်ခု တွေ့ရပါသည်။
သမ္မာ (Sammā) ဆိုသည်မှာ "မှန်ကန်သော၊ ကောင်းမွန်သော" ဟု အနက်ရသည်။
ဒိဋ္ဌိ (Diṭṭhi) ဆိုသည်မှာ "အယူ၊ အမြင်" ဟု အနက်ရသည်။
အဓိပ္ပာယ် - မှန်ကန်သော အမြင်၊ အယူအဆကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။
လောကီ သမ္မာဒိဋ္ဌိ - ကံနှင့် ကံ၏အကျိုး (ကမ္မဿကတာ) ကို ယုံကြည်လက်ခံခြင်းဖြစ်သည်။ "ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုလျှင် ကောင်းကျိုးရမည်၊ မကောင်းမှုအကုသိုလ် ပြုလျှင် မကောင်းကျိုးရမည်" ဟူ၍ မှန်ကန်စွာ သိမြင်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဤဒိဋ္ဌိသည် ကုသိုလ် စိတ်တို့နှင့် အမြဲတကွ ယှဉ်တွဲပါသည်။
လောကုတ္တရာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ - အမှန်တရားလေးပါး (သစ္စာလေးပါး) ကို သိမြင်ခြင်းဖြစ်သည်။ "ဒုက္ခကိုသိခြင်း၊ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်းကိုသိခြင်း၊ ဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းရာကို သိခြင်း၊ ဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းကြောင်းလမ်းကို သိခြင်း" ဖြစ်ပါသည်။ ဤသမ္မာဒိဋ္ဌိသည် မဂ်စိတ် နှင့် ယှဉ်တွဲပြီး အဝိဇ္ဇာ နှင့် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အားလုံးကို အမြစ်ပြတ် ပယ်သတ်နိုင်ပါသည်။

ဤတရားတော်သည် ကျေးဇူးတော်ရှင် ပါမောက္ခချုပ်ဆရာတော် အရှင်နန္ဒမာလာ
ဘိဝံသ ဟောကြားတော်မူအပ်သော "အဘိဓမ္မာဆိုင်ရာဗဟုသုတနှင့်အမေးအဖြေများ" တရားတော်မှ ကောက်နှုတ်ချက်ဖြစ်ပါသည်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းတရားများကို အားပေးနားထောင်ကြရင်း ဓမ္မမိတ်ဆွေသူတော်ကောင်းအပေါင်းတို့အနေနဲ့ ကျွန်တော်ရဲ့ Buddha Talk Channel လေးကို Like, share & subscribe လေးလုပ်ပေးကြပါဦးခင်ဗျ။

"This sermon is a summary of the teachings delivered by the esteemed Venerable Ashin Nandamala Bhivamsa on "“Abhidhamma-related Knowledge and Questions & Answers”. As we listen to the teachings encouraging us towards Nirvana, I kindly ask all my Dharma friends to like, share, and subscribe to my Buddha Talk Channel."

"I truly appreciate and give credit to the Dhamma Download family. Thank you for your kindness and permission to use the MP3 downloads for the Buddha Talk channel. Our Buddha Talk channel always supports the Dhamma Download family."

Note: AI- generated thumbnail for visual learning — not meant to mislead.

#buddhatalk
#buddhadharma
#dhamma
#globalbuddhism
#buddhistphilosophy
#dhammakaya
#selfimprovement
#motivation
#AshinNandamarlabiwunsa
#buddha
#buddhiststory
#dhammadiscussion
#dhammastudio
#dhammachannel
#dhammathuta
#dhammakaya
#knowledge
#inspiration
#love
#ပါချုပ်
#ပါချုပ်ဆရာတော်တရားများ
#ပရိတ်
#ပရိတ်ပဌာန်းတော်
#ပဋ္ဌာန်းနှင့်ပရိတ်ကြီး
#ဘုရား
#သီတင်းကျွတ်
#သတင်း
#ဝိပဿနာနှင့်သမထတရားတော်များ
#အလုပ်ပေးတရားတော်များ
#စာပေ
#ကျမ်းစာ
#မင်္ဂလာအခါပေးအစီအစဉ်
#သီတဂူဆရာတော်
#သစ္စာရွှေစည်ဆရာတော်တရားများ
#နေ့စဥ်တရားတော်များ
#တရားအတိုများ
#တရားတော်
#တရားဓမ္မအသိတိုးပွားကြပါစေ
#တရားတော်များmp3
#တရားတော်များစုစည်းရာ၂၀၂၄
#တရားတို
#တရားတော်များ2021
#စာအုပ်စာပေ
#ပဋိစသမုပ္ပါဒ်
#ပရိတ်ကြီး(၁၁)သုတ်
#ဘာဝနာတရား
#ကုသိုလ်
#စိတ်
#ရုပ်
#ယောဂီသူတော်ကောင်း
#ပဌာန်းပါဠိတော်
#မဟာသမယသုတ်