Stymulacja autofagii jako potencjalna metoda leczenia chorób neurodegeneracyjnych - Tydzień Mózgu

Tydzień Mózgu w Instytucie Nenckiego, 15 marca 2024 - Prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego - „Stymulacja autofagii jako potencjalna metoda leczenia chorób neurodegeneracyjnych”.

Choroby neurodegeneracyjne stanowią wielki problem medyczny i społeczny. Większość z nich jest nieuleczalna, a pomimo intensywnych prac naukowych i wielu różnych podejść badawczych, nie udało się opracować metody mogącej skutecznie pomóc pacjentom w przypadku ogromnej większości tych chorób. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), choroby neurodegeneracyjne są przyczyną około 10% zgonów ludzi na świecie. Choroby neurodegeneracyjne są definiowane jako schorzenia wynikające z postępującej utraty komórek nerwowych. Obniżenie liczby oraz aktywności neuronów prowadzi do ciężkich dysfunkcji w układzie nerwowym, zwykle wpływając drastycznie na biologiczne funkcje całego organizmu. W wielu chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak na przykład choroba Alzheimera czy choroba Huntingtona, procesy patologiczne zależą od tworzenia się agregatów białek. Pomimo wielu lat badań, nie ma obecnie skutecznej metody leczenia tych chorób, a działania terapeutyczne ograniczają się do mało skutecznych prób leczenia objawowego. W ramach wykładu przedstawione zostaną różne podejścia, które próbuje się zastosować w poszukiwaniu skutecznych leków mogących efektywnie znosić nie tylko objawy, ale też bezpośrednie przyczyny chorób neurodegeneracyjnych. Przykładami mogą być różne formy terapii genowej (w przypadku chorób o podłożu genetycznym) czy stymulacja procesu autofagii, odpowiedzialnego za usuwanie zbędnych substancji i uszkodzonych organelli z komórek.

Prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn przez całą karierę związany jest z Uniwersytetem Gdańskim. Tematyka Jego prac naukowych skupia się głównie na dwóch szerokich aspektach: (1) mechanizmy regulacji replikacji DNA i ekspresji genów w komórkach bakteryjnych (w tym pozachromosomalnych elementów genetycznych, głównie genomów bakteriofagów i plamizdów) oraz (2) mechanizmy, diagnostyka i nowe metody leczenia ludzkich chorób o podłożu genetycznym. W trakcie swojej pracy zrealizował niemal 40 grantów badawczych (w tym 11 zagranicznych) i jest autorem i współautorem ponad 500 artykułów naukowych, a jego działalność naukowa była wyróżniana szeregiem nagród.
Pełnił i nadal pełni szereg funkcji w organizacji nauki w tym m.in. na Uniwersytecie Gdańskim, w Polskim Towarzystwie Genetycznym, Polskiej Akademii Nauk i Radzie Doskonałości Naukowej. Był lub jest redaktorem w szeregu międzynarodowych czasopism naukowych Jest członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.

Tydzień Mózgu 2023 finansowany jest w ramach projektu „ Tydzień Mózgu przez cały rok” dofinansowanego ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna Odpowiedzialność Nauki nr projektu SONP/SN/549411/2022 kwota dofinansowania 81 500 PLN całkowita wartość projektu 90 600 PLN.