Aflevering 5: Waarom Lachisch een kriebelsschrift ontcijfert

Het is 3.800 jaar geleden. Mijnwerker Lachisch verstopt zich in een tempel een leert daar vreemde tekentjes. Hoe nuttig kan dat nieuwe alfabet worden?  


Wilde Eeuwen, het begin. Iedere vrijdag een nieuwe aflevering. Meer informatie: nrc.nl/wilde-eeuwen (http://nrc.nl/wilde-eeuwen)


Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected] (mailto:[email protected]) .


Tekst en presentatie: Hendrik Spiering


Redactie en regie: Mirjam van Zuidam


Muziek, montage en mixage: Rufus van Baardwijk


Beeld: Jeen Berting


Vormgeving: Yannick Mortier


Voor deze aflevering is onder meer gebruikt gemaakt van deze literatuur: 


Ludwig D. Morenz. ‘El(-GOD) as “Father in Regalness”. Mine M in Serabit el Khadim as a Middle-Bronze-Age (c. 1900 BC). Working Space sacralised by Early Alefbetic Writing’ (https://www.dependency.uni-bonn.de/im...)  in Working Paper 13 Bonn Center for Dependency and Slavery Studies, 2023.  


Martijn Jaspers en Toon Van Hal. 'Van huisje tot hashtag, van ossenkop tot apenstaart. Een geschiedenis van het alfabet', Maklu uitgever, 2023.  


Silvia Ferrara. 'The Greatest Invention. A History of the World in Nine Mysterious Scripts', Farrar, Straus and Giroux 2022 (Vertaald uit het Italiaans door Todd Portnowitz). 


Felix Höflmayer e.a. ‘Early alphabetic writing in the ancient Near East: the ‘missing link’ from Tel Lachish’ (https://www-cambridge-org.utrechtuniv...) in Antiquity, juni 2021.  


Philip J. Boyes en Philippa M. Steele (eds). 'Understanding Relations Between Scripts II Early Alphabets', Oxbow books, 2020.  


Miriam Lichtheim. 'Ancient Egyptian Literature', University of California Press ,2019 (eerste druk 1975).


Aaron Koller. ‘The Diffusion of the Alphabet in the Second Millennium BCE: On the Movements of Scribal Ideas from Egypt to the Levant, Mesopotamia, and Yemen’ (https://egyptianexpedition.org/articl...) , in Journal of Ancient Egyptian Interconnections, in december 2018.  


Steven R. Fischer. 'History of Writing', Reaktion Books, 2003.


Brian E. Colles. ‘The Proto-Alphabetic Inscriptions of Canaan’ in Ancient Near Eastern Studies, 1991.


Lina Eckenstein. 'A History of Sinai' (https://www.gutenberg.org/ebooks/50390) , Macmillan 1921. 


Correctie 10 september 2025: In de beschrijving van de turquoisemijn op de berg Serabit zegt Hendrik per abuis een aantal malen dat daar lapis lazuli wordt gewonnen, alsof dat mineraal hetzelfde is als de turquoisesteen die in die berg wordt gewonnen. Dat is niet zo, lapis lazuli is een heel andere steen en wordt niet in de Sinaï gewonnen.