ΠΕΤΡΟΥ ΜΠΕΡΕΚΕΤΗ: ΕΓΚΩΜΙΟ ΣΤΟΝ ΜΕΓΑ ΠΕΤΡΟ ΑΠΟ ΤΟ "ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ"

Το Σάββατο 1η Νοεμβρίου 2025 στο Συνεδριακό Κέντρο του Ιδρύματος Στέλιος Χατζηιωάννου (Κυδαθηναίων 22, Πλάκα), πραγματοποιήθηκε Διεθνής Συνδιάσκεψη με θέμα “Από τη Σώτειρα Λυκοδήμου στην Αγία Τριάδα”, αφιερωμένη στα τελευταία 175 χρόνια από την αναστήλωση του Ναού της Αγίας Τριάδος της οδού Φιλελλήνων.
Την Συνδιάσκεψη παρουσίασε ο προϊστάμενος του Ι. Ναού Αγίας Τριάδος, Αρχιμ. Συνέσιος Βικτωράτος.
Στο τέλος των εργασιών της Συνδιάσκεψης ερμηνεύθηκε για πρώτη φορά το μάθημα “Εγκώμιον εις τον Αυτοκράτορα της Ρωσίας Μέγαν Πέτρον”, του σπουδαίου μεταβυζαντινού μελοποιού Πέτρου Μπερεκέτη (ακμή περ. 1680-1710/1715), σε ήχο α' τετράφωνο.
Παρουσιάστηκε μία συντετμημένη μορφή του μαθήματος, το οποίο διαρκεί σχεδόν μία ώρα.
Ερμήνευσαν: ο Γιάννης Χριστόπουλος, τενόρος Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο πρωτοψάλτης Γιώργος Ντόβολος μαζί με τον Καλλιτεχνικό Σύνολο "Πολύτροπον", με υπεύθυνο τον Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλο, ο οποίος αναφέρθηκε στο ιδιαίτερο αυτό μάθημα.
Ένας θεράπων της μονοφωνικής εκκλησιαστικής μουσικής, στην τουρκοκρατούμενη Κωνσταντινούπολη του 17ου αιώνα, ο Πέτρος Μπερεκέτης, αφιερώνει μία ολωσδιόλου ξεχωριστή σύνθεση, στον μεταρρυθμιστή και δυτικόφιλο Μέγα Πέτρο (1672-1725). Προφανώς αυτό συμβαίνει διότι πάντοτε οι υπόδουλοι Ρωμιοί προσέβλεπαν στην ομόδοξη Ρωσία, η οποία τότε μεσουρανούσε.
Στίχοι ἐγκωμιαστικοὶ εἰς τὸν εὐσεβέστατον, γαληνότατον, ἐκλαμπρότατον, ὑψηλότατον, καὶ περιφανέστατον μέγιστον αὐτοκράτορα καὶ θεοστέπτων (!) βασιλέα Μοσχοβίας Ῥωσίας τε καὶ πάντων τῶν ὑπερβορίων κύριον κύριον κὺρ Πέτρον, γόνον τοῦ εὐσεβοῦς μακαρίτου καὶ ἀοιδίμου βασιλέως κυροῦ Ἀλεξίου. Καὶ οἱ μὲν στίχοι ἐποιήθησαν παρὰ κυρίου ἐν ἱερεύσι Κράλη καὶ Σακελλίου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τὸ δὲ μέλος ἐκαλλωπίσθη παρὰ τοῦ μουσικωτάτου κυρίου κὺρ [Πέτρου] Μπερεκέτη καὶ ἀναγνώστου τοῦ ἐκ Βυζαντίου.
Εγκώμιον εις τον Μοσχοβίας, οι μέν λόγοι, κυρίου Κράλη ιερέως, το δέ μέλος του Πέτρου Μπερεκέτου, ήχος α΄ Δ΄φωνος.
"Δεύτε χριστοφόροι λαοί, βοήσωμεν συμφώνως, ύψιστε Πάτερ άναρχε, Βασιλεύ Παντοκράτορ, μονογενές απαύγασμα, Υιέ του Θεού και Λόγε, ζωοποιέ Παράκλητε, Πνεύμα της αληθείας, Τριάς αδιαίρετε, η μία Θεαρχία, σκέπε και φρούρει, φύλαττε, δυσχερών των του βίου, Βασιλεί τε θεόφρονι, άνακτι Μοσχοβίας, μέγιστον αυτοκράτορα πάσης της Ρωσίας, Πέτρον τον αεισέβαστον, πάντων των υπερβορείων, κήρυκα ευσεβείας τε, γόνον του Αλεξίου, νικητήν τροπαιούχον τε, δόξα των Βασιλέων, δώρησαι νίκη κατ’ εχθρών, διά παντός του βίου, και βασιλείας ουρανών αξίωσον τυχείν τε, πρεσβείας της Πανάγνου τε και πάντων των Αγίων".
Την φήμη αυτή "των βασιλέων Μοσχοβίας", εξήγησε στη νέα μέθοδο της παρασημαντικής και ο ιερομόναχος Ιωάσαφ Διονυσιάτης (1858).