خشتِ‌ خام ۱۵ | کاظم‌ موسوی‌ بجنوردی و حسین‌ دهباشی | بخش دوم: گذر از باروت به ورق؛ تولد دائرةالمعارف

کاظم موسوی بجنوردی زندانی سیاسی، عضو کمیته مرکزی حزب جمهوری اسلامی، استاندار اصفهان، نمایندهٔ دورهٔ نخست مجلس شورای اسلامی، موسس حزب ملل اسلامی، موسس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مشاور رئیس‌جمهور در امور فرهنگی و ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بوده است.

بخش دوم، روایتِ استحاله و تکاملِ فکری بجنوردی پس از پیروزی انقلاب است. او که با موجِ انقلاب از زندان آزاد شده بود، مدتی در کسوت استاندار خوزستان و نماینده مجلس خدمت کرد، اما روحِ او در جستجویِ چیزی فراتر از سیاستِ روزمره بود. در این ۳۵۰ کلمه، بجنوردی از لحظه‌ای می‌گوید که تصمیم گرفت بزرگترین پروژه‌یِ فرهنگی ایران معاصر را کلید بزند: «مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». او با احساسی لبریز از عشق به ایران، از روزهایی می‌گوید که با دستِ خالی و در میانه جنگ، نخبگان و دانشمندان را دور هم جمع کرد تا سدی در برابرِ فراموشیِ تاریخیِ ما بسازد.

دهباشی در این بخش، بجنوردی را در برابرِ این سوال قرار می‌دهد: «چطور یک چریک، به یک مدیرِ فرهنگی تبدیل شد؟» پاسخِ بجنوردی در لابلایِ کتاب‌ها و نسخه‌های خطی نهفته است. او از جلبِ اعتمادِ اساتیدی می‌گوید که شاید با نظامِ جدید زاویه داشتند، اما به خاطرِ ایران و زیرِ چترِ حمایتِ او، به تحقیق و نوشتن ادامه دادند. این بخش، روایتِ ساختنِ بنایی است که امروز افتخارِ جهانِ اسلام است. تماشایِ این قسمت، ستایشی است از «خردورزی»؛ مردی که روزگاری اسلحه به دست داشت، حالا با قلم به جنگِ نادانی رفته است. دهباشی با ظرافت، چالش‌هایِ بجنوردی در حفظِ استقلالِ این نهادِ علمی در میانه‌یِ فشارهایِ سیاسی را واکاوی می‌کند. این گفتگو، تصویرگرِ مدیری است که فرهنگ را فراتر از جناح‌بندی‌ها می‌بیند.

دعوت به سابسکرایب: فرهنگ، تنها سنگری است که هرگز نباید فرو بریزد. برای تماشایِ مجاهدت‌هایِ فرهنگیِ مردانی چون بجنوردی، همین حالا کانال «تاریخ آنلاین» را سابسکرایب کنید:

00:00 - شروعِ بخش دوم؛ خروج از زندان و ورود به مدیریتِ اجرایی
09:15 - استانداریِ خوزستان در روزهایِ پرآشوبِ پس از انقلاب
18:30 - چرا بجنوردی از سیاستِ رسمی کناره‌گیری کرد؟
27:10 - تولدِ یک رویا؛ ایده تاسیسِ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
35:45 - جذبِ اساتیدِ ترازِ اول؛ وقتی دانش مرز نمی‌شناسد
44:20 - مدیریتِ فرهنگی در سال‌هایِ سختِ جنگ و تحریم
52:10 - تامینِ بودجه و چالش‌هایِ دولتی در نگاهِ یک مدیرِ مستقل
01:01 - دائرةالمعارف؛ سنگری برایِ حفظِ هویتِ ایرانی-اسلامی
01:10 - خاطراتی از همکاری با نام‌آورانِ عرصه‌یِ اندیشه و ادب
01:19 - نقشِ بجنوردی در نجاتِ نسخه‌هایِ خطیِ کمیاب
01:28 - تقابلِ نگاهِ علمی با نگاهِ ایدئولوژیک در حوزه فرهنگ
01:37 - معماریِ ساختمانِ دائرةالمعارف؛ خشتی که برایِ ابد گذاشته شد
01:46 - پاسخ به منتقدانِ بودجه‌هایِ فرهنگیِ کلان
01:54 - پایانِ بخش دوم؛ بلوغِ یک نهادِ علمی در قلبِ تهران